Văn minh Mycenae Thời_kỳ_Mycenae

Tên các địa điểm Mycenaean chính ở Hy Lạp (theo tiếng Pháp)

Nền văn minh Mycenae phát triển thịnh vượng vào thời gian từ khoảng 1600 TCN, khi văn hóa Helladic biến đổi dưới ảnh hưởng của Crete thời Minos, và tới khoảng 1100 TCN nó sụp đổ cùng với sự sụp đổ của các nền văn minh thời kỳ đồ đồng ở phía Đông Địa Trung Hải. Nguyên nhân của sự sụp đổ này thường được quy cho sự xâm lược của người Dorian, mặc dù có vài giả thuyết khác thiên về các thảm họa tự nhiên và sự thay đổi khí hậu. Các thành phố lớn thuộc thời kỳ Mycenae gồm có Mycenae và Tiryns ở Argolis, Pylos ở Messenia, Athena ở Attica, ThebesOrchomenus ở Boeotia, và Iolkos ở Thessaly. Tại Crete, người Mycenae chiếm cứ được Knossos. Ngoài ra còn một số địa điểm thờ cúng quan trọng, như Lerna, được đặc trưng với những nhà nguyện, do người Mycenaean không xây dựng các đền thờ đứng không giá đỡ (free-standing) như thường thấy. Các địa điểm định cư của người Mycenaean cũng xuất hiện tại Epirus[2], Macedon, trên các đảo của Aegean, trên bờ biển của vùng Tiểu Á, và tại Síp. Các cổ vật của Mycenaean với chữ viết Linear B cũng được tìm thấy ở tận Đức và các thanh gươm Mycenaean được tìm thấy ở tận Gruzia.

Nền văn minh Mycenaean bị chi phối bởi một tầng lớp chiến binh quý tộc. Vào khoảng 1400BC, Mycenaean mở rộng tầm kiểm soát tới Crete, trung tâm của nền văn minh Minoan và tiếp nhận một dạng chữ viết Minoan (gọi là Linear A) để tạo ra dạng chữ viết đầu tiên của Hy LạpLinear B.

Một mặt nạ tang lễ Mycenaean được Heinrich Schliemann xác định là mặt nạ của Agamemnon

Theo truyền thuyết sau này của Hy Lạp, Mycenaean không chỉ đánh bại Minoan mà còn hai lần đánh bại Troy, một thành bang hùng cường dám thách thức sức mạnh của Mycenae. Do chứng cứ duy nhất của cuộc chinh phục này là sử thi Iliad của Homer và các văn bản đầy màu sắc thần thoại khác, sự tồn tại của Troy cũng như cuộc chiến thành Troy không thể được xác định rõ ràng. Năm 1876, nhà khảo cổ người Đức Heinrich Schliemann khám phá ra các phế tích ở Hissarlik phía Tây tiểu Á (Thổ Nhi Kỳ ngày nay) mà ông quả quyết là của Troy. Một số nguồn cứ liệu khẳng định các phế tích này không phù hợp với các mô tả của Homer về Troy, nhưng cũng có những nguồn khác không đồng ý.

Người Mycenaean chôn cất tầng lớp quý tộc của mình trong các ngôi mộ tổ ong (beehive tombs) gọi là tholoi, với một phòng an táng lớn hình tròn có nóc vòm cao và một lối đi thẳng vào bằng đá. Họ thường chôn theo dao găm hay một vài dụng cụ chiến tranh khác cùng với người quá cố. Tầng lớp quý tộc thường được chôn cất cùng mặt nạ bằng vàng, mũ tiara, áo giáp và vũ khí được nạm ngọc. Những người Mycenae được chôn cất ở tư thế ngồi, và một số quý tộc được ướp xác, trong khi các nhân vật AchillesPatroclus của Homer không được chôn cất mà hỏa thiêu, một hình thức của thời đồ sắt, và được tôn vinh bằng bình đựng tro vàng thay cho mặt nạ vàng.

Các ví dụ về chữ viết Linear BBích họa:Thiếu phụ Mycenae nhận quà tặng vòng cổ

Giai cấp tăng lữ chưa được xác định. Người thờ phụng và người được thờ phụng được nhận biết trên các con dấu, nhẫn và hình dáng tạ ơn thông qua cử chỉ của họ: người thờ phụng khoanh tay hay giương tay lên để chào đón, hoặc đặt một cánh tay lên trán. Các thần linh dương cả hai tay lên tạo thành "dáng điệu hiển linh" hay đưa chúng ra trước để ban hay nhận. Các thần linh Mycenaean được tập hợp lại nhờ vào các văn tự bằng tiếng Linear B tìm thấy tại Pylos và tại Knossos Mycenaean hậu cung điện (post-palatial) ở Crete. Một số tên thần linh có thể nhận thấy xuất hiện trong các vị thần Olympic trong các văn bản thần thoại. Một số khác thì không: Ares, một ví dụ, chỉ được biểu hiện như "Enyalios" và sau này trở thành một epithet (phần thêm vào sau tên gọi). Apollo có thể được nhận ra ở Knossos như PA-JA-WO ("Paian"). Dễ thấy hơn nữa là A-TA-NA PO-TI-NI-JA (Athena Potnia, "Athena the Mistress"), E-RE-U-TI-JA (Eileithyia, sau này chỉ được cầu khấn khi sinh đẻ), Dionysus, và Poseidon, đã là một "Earth-Shaker"(thần lay chuyển đất – thần biển), cả với vợ là Poseida, người không được đưa vào Hy Lạp cổ, hay, tại Pylos, với "Hai Nữ thần", dường như là DemeterPersephone. Erinyes và Furies (các nữ thần trả thù) đã xuất hiện, cũng như là Winds (các thần gió).

Các bích họa Mycenaean đã được phát hiện trong các cung điện, đặc biệt là tại Pylos, Mycenae, Orchomenos, Thebes, và Tiryns, và ở một số nơi khác không phải là cung điện, có lẽ của cá nhân. Sự trang trí bích họa sớm nhất là vào thời kỳ LH IIA (khoảng 1500 BC). Các đề tài có liên quan mật thiết tới các truyền thống của người Minoan hay có sự ảnh hưởng của Cycladic, và trong một số trường hợp trở thành thể thức trang trí, mang chủ đề tùy theo nơi thích hợp: sư tử và đại bàng không cánh trong phòng tiếp kiến, hình đám rước trong hành lang... Khác với sự ưa chuộng của người Minoan đối với đời sống của thú vật, mối quan hệ của người Mycenaean với tự nhiên được phản ánh thông qua cách minh họa súc vật và được thể hiện chỉ trong mối quan hệ với con người hay là nạn nhân của một cuộc đi săn.

Vào khoảng 1100 BC, nền văn minh Mycenaean sụp đổ, hàng loạt thành phố bị cướp bóc, cả khu vực bước vào một thời kỳ được các sử gia gọi là thời kỳ đen tối trong đó một số người Mycenaean di tản tới Síp cũng như các đảo khác của Hy Lạp và các vùng của Anatolia. Trong suốt thời kỳ này Hy Lạp chịu sự sụt giảm về dân số và nền văn chương có hạn, liên quan tới văn hóa cung điện, cũng biến mất. Các sử gia theo truyền thống quy sự suy sụp này cho sự xâm chiếm hoặc nổi dậy của một nhóm người Hy Lạp, người Dorian, có thể là những người địa phương bị chinh phục. Các giả thuyết khác gồm có thảm họa tự nhiên như một chuỗi các trận động đất hay nạn hạn hán trên diện rộng, tuy vậy các giả thuyết mới này gây ra nhiều tranh cãi hơn.